Szanowni Państwo Dyrektorzy Szkół Średnich
Pozwalam sobie napisać te parę słów do człowieka, który w swojej kadrze pedagogicznej nie ma przyjaciela będącego nauczycielem filozofii. To tylko jedna godzina tygodniowo w pierwszej klasie szkoły średniej. Ocena z filozofii znajdzie się na świadectwie maturalnym. Uczę filozofii od trzech lat w Zespole Szkół im. Wisławy Szymborskiej w Częstochowie. Skończyłem studia podyplomowe na Wydziale Sztuki AJD, jestem magistrem ekonomii (prezesem biura rachunkowego Lechowski sp. z o.o.), magistrem filozofii, inżynierem matematyki, dziennikarzem społecznym (www.psus.info), aktualnie doktorantem UJD na literaturoznawstwie. Niedawno napisałem w szkolnym librusie:
Szanowni Państwo Rodzice i Dzieci
W związku z tym, że odnoszę się do wszystkich dzieci z równą sprawiedliwością i bezstronnością informuję o wstawieniu do dziennika proponowanych ocen z filozofii na koniec półrocza i roku szkolnego. Staram się przyzwyczajać dzieci do prawości i do dobrego.
Jeśli nie przeszkadzają, zachowują pełną uwagę w czasie lekcji i są aktywne, czyli dają odpowiedzi głośne i ze związkiem, to mają czwórkę. Natomiast ci, którzy ze mną rozmawiają i wiem, że dobrze rozumieją przedmiot mają piątkę. Co się tyczy rozumienia przedmiotu u pozostałych mam na razie pewne wątpliwości, więc postawiłem trójki. Filozofia kształci i uszlachetnia sposób myślenia dzieci.
Paweł Lechowski, nauczyciel filozofii
Co świadczy o wartości jednostki, a co świadczy o wartości osoby?
Zewnętrzny świat jest dlatego zewnętrzny, bo człowiek jednostka go za takiego bierze. Jeśli człowiek przezwycięży w sobie człowieka jednostkę, to będzie świadomy wewnętrznej sprzeczności w swoim bycie, że jako wolna i rozumna osoba nie jest na świecie tym, czym może być.
Dopóki człowiek żyje tylko fizyczną treścią życia, dla niego istnieje tylko jedno możliwe lub niemożliwe, pożądane lub niepożądane, ale gdy tylko wszystko, co możliwe i pożądane, okazuje się dla niego bezwartościowe, wtedy dopiero przyjmuje konieczność rozróżnienia między tym, co jest naprawdę wartościowe, a tym, co tylko pozornie ma wartość.
Innymi słowy wartości człowieka osoby należy szukać w relacjach z innymi osobami, natomiast człowiek jednostka upatruje wartości w rzeczach, ponieważ nawet siebie traktuje jak rzecz, tyle, że najważniejszą spośród wszystkich rzeczy.
Uczniowie nie muszą zakładać zeszytów ani kupować podręczników.
Mam dla nich w prezencie własny słowniczek filozoficzny.
Z klasami kontaktuje się przez Mssengera. Mam stronę internetową; www.e-filozof.pl .
stosuję oryginalną metodę :
BENEDYKTA BORNSTEINA GEOMETRYCZNO-LOGICZNA FILOZOFIA POJĘĆ NARZĘDZIEM W DYDAKTYCE FILOZOFII
MGR PAWEŁ LECHOWSKI (UNIWERSYTET HUMANISTYCZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE)1
1:00 - 11:30 C-321 (Collegium Jana Pawła II)organizator:Sekcja Dydaktyki Filozofii
https://zjazdfilozoficzny.kul.pl/sekcja-dydaktyki-filozofii/
ALE NAJWAŻNIEJSZE JEST PYTANIE: kim (CZYM) JEST CZŁOWIEK?
Dla mnie filozofia nie jest supernauką, która bada i objaśnia świat, ponieważ wtedy, kiedy tak sie się dzieje, człowiek schodzi na drugi plan, stając się tylko jednym z elementów tego świata. Filozofia funkcjonuje niezależnie od nauki. Wyraża świadomość człowieka osoby i jego praktykę życia społecznego.
Abecadło filozoficzne - scyzoryk dla umysłu
Człowiek - istota ludzka w 100% społeczna, produkt społeczny
Człowiek – istota społeczna ze świata symboli oraz jednostka magazyn zdarzeń i faktów, produkt świata rzeczy
Osoba (1) - złożenie istoty ludzkiej i jednostki w jedną całość, która stanowi więcej niż jej części
Rzecz – obiekt zainteresowania osoby, który oznacza tylko sam siebie
Rzeczywistość – wszystkie rzeczy wokół osoby
Świat symboli – świat rzeczy, których osoba nie może dotknąć
Świat faktów - świat rzeczy, które osoba można dotknąć bo zdarzają się w jej życiu
Abstrakcja – sposób znajdowania rzeczy ze świata symboli
Doświadczenie - sposób znajdowania rzeczy ze świata faktów
Wspólnota – łączy osoby stosując kryteria ze świata symboli lub faktów
np. rodzina, naród, państwo, szkoła, klasa szkolna itp.
Dobro – rzecz rozpatrywana ze względu na cel. Trzy rodzaje dobra:
Dobro wyższe (łac. bonum honestum), np. książka do nauki w szkole
Dobro użyteczne (łac. bomum utile), np. telefon komórkowy
Dobro przyjemnościowe (łac. bonum delectabile) np. drink
Życie - najwyższe dobro. Pytanie: Czyją własnością jest życie człowieka?
Osoba - złożenie istoty ludzkiej i jednostki w jedną całość
Osoba (2) - nosiciel życia i podstawowa rzeczywistość; dlaczego?
Osoba jest podstawową rzeczywistością ponieważ jest bardziej pierwotna od jednostki
Osoba to więcej niż jednostka
Osoba jest podstawową rzeczywistością ponieważ jest bardziej pierwotna od społeczeństwa
Osoba to więcej niż społeczeństwo
Oto przykładowy content oparty na pojęciach z tego słownika:
Człowiek jest jednocześnie istotą w 100% istotą społeczną oraz jednostką. Człowiek istota społeczna należy do świata symboli. Jednostka należy do świata rzeczy. Traktor czy maszyna to też jednostka. Osoba to złożenie istoty ludzkiej i jednostki w jedną całość. Osoba składa się z umysłu, serca i woli, czyli umysłowości, uczuciowości i charakteru.
Osoba silna posiada trzy rodzaje energii: energię umysłową, energię uczuciową i energię charakteru, wszystkie one znajdują się w równowadze oraz posiadają pewien „nadmiar”, który służy do obrony przed stresem i złem z zewnątrz. Wszystko to co pozwala realizować cel życiowy takiej osoby jest dla niej DOBRE, a co przeszkadza jest ZŁE.
Człowiek jest nie tylko „indywiduum”, wyodrębnioną jednostką, jak gdyby całkowicie odizolowaną od innych ludzi, nie mającą z nimi nic wspólnego. Człowiek jest nadto osobą społeczną, to znaczy całą swą osobowością indywidualną, jednostkową jest nakierowany na zewnątrz.
Do określenia swojego celu życiowego człowiek potrzebuje wspólnoty. Cel ten jest:
· określony przez człowieka istotę społeczną,
· realizowany jest przez człowieka jednostkę,
· a kontrolowany przez sumienie człowieka osoby.
Jesteśmy istotami społecznymi.
Jest więc w człowieku jakaś właściwość wspólnoty i powołanie do wspólnoty. Pod wpływem tego powołania człowiek tworzy różne społeczności. Opuszcza ojca i matkę, tworzy wspólnotę rodzinną. Powstaje jak gdyby rodzina rodzin - wspólnota narodowa. W ramach wspólnoty narodowej, przez najrozmaitsze zagadnienia i problemy, powstają wspólnoty i bliskości, sąsiedzkie, gminne, zawodowe – przez pracę wykonywaną; wspólnoty powołania, zadań; wspólnoty kulturowe, twórcze. To wszystko jest wyrazem wolności osoby ludzkiej. Im więcej jest wspólnot powstających samorzutnie w wyniku wolnego działania osoby ludzkiej, tym życie danej społeczności, narodu czy państwa jest bogatsze i owocniejsze. Dlatego też dążenie społeczne jest prawem człowieka. Wolność tworzenia wspólnot społecznych, jednoczenie się, jak się dziś mówi – prawo koalicji, czyli zrzeszania się, jest podstawowym prawem osoby ludzkiej. Nie jest ono nadane przez żadną społeczność, tylko przez samego Stwórcę. Może być ograniczane, ale to ograniczenie może być szkodliwe dla człowieka, jeżeli jest niesłuszne, jeżeli gwałci wolność osoby ludzkiej do zrzeszania się. Społeczności powstają z ludzi, ludzie tworzą społeczności. Ale rzecz ciekawa, człowiek przerasta każdą społeczność. Człowiek przerasta nawet społeczność narodową. Człowiek przerasta nawet najpotężniejszy naród, bo okazuje się, ze nie ma on pełnej władzy nad osobą ludzką.
Społeczności są konieczne do rozwoju osoby ludzkiej. Człowiek jest od nich zależny ale zawsze je przerasta. Tu się jeszcze raz pokazuje wysoka godność osoby ludzkiej. Rodzina, naród, państwo i inne organizacje społeczne, zawodowe i kulturalne muszą się zawsze liczyć z podstawowymi prawami człowieka. Jednak właśnie przez to, że człowiek potrzebuje tych społeczności do pełni swojego rozwoju, musi on pod wieloma względami im się podporządkować. Społeczności zaś, które pomagają człowiekowi do osiągnięcia jego rozwoju muszą zawsze uszanować podstawowe prawa osoby ludzkiej.
Takie społeczności, które siebie stawiają przed człowiekiem nazywamy TOTALIZMAMI.
Przykładowa kartkówka na podstawie rozumienia tekstu piosenki:
Imię i nazwisko ……………………………. klasa ……………………
A. Dotyczy piosenki Marka Grechuty „Dni, których nie znamy”. Uzupełnij zdania, wybierz właściwe pojęcie.
Pewna znana ..................................... która była powołana do poznania .................................
(istota ludzka, jednostka, osoba ) (prawda, miłość, droga, radość) o swoim życiu, straciła ................................................................... i nie stoczyła się, ponieważ
(dobro wyższe, dobro użyteczne, dobro przyjemnościowe)
posiadała ............................................................................... , więc postanowiła, że poszuka
(funkcje i mechanizm działania, nową ilość rzeczy, cel życia)
wartości binarnych mających ............................ ważność.
(dodatnią, ujemną)
B. Jak rozpoznać ludzi, których już nie znamy?
Na pewnej drodze doszło do napadu i pobito podróżnego. Przechodzili różni ludzie, ale żaden z nich nie zatrzymał się i nie pomógł leżącemu nieszczęśnikowi. Dopiero człowiek, na którego wołali „Lewy”, chociaż w ogóle go nie znał, zajął się nim: nałożył opatrunek, przetransportował i opłacił leczenie. Odpowiedz: Chociaż inni go już nie znali, to „Lewy” kogoś w tym człowieku rozpoznał, kogo? ...................................................... .
(istota społeczna, jednostka, osoba bliźniego)